Zonder omwegen, binnen het 3D-4D-5D-complex stellen we ons al geruime tijd de nogal prangende vraag wat ‘driemaal is scheepsrecht’ nu precies betekent. Wil dat zeggen dat we op de vooravond staan van WOIII, of nu net niet? Volgens chaostheoretici is het een dubbeltje op z’n kant, niet alleen is een vreedzame kritische massa onontbeerlijk maar ook een aantal katalysatoren die het evolutionaire traject een hoopvol fluweelzachte wending kunnen geven.
Visualisatie
Aan de hand van enkele visualisaties schetsen we een maatschappelijke context waarin we vooral de eenvoud trachten te bewaren, dit wil zeggen ontdaan van veel irrelevanties die de helderheid ondermijnen. We beperken ons doelbewust tot een periode van pakweg de laatste 100 jaar, een periode waarin WOI en WOII hebben plaatsgevonden om redenen waarover nuchter waarneembaar de meningen uiterst verdeeld zijn. In het verlengde, met een aantal non-lineaire katalysatoren in het achterhoofd plaatsen we het idee van een ‘monetaire reset’ centraal, simpelweg omdat niet de beschikbaarheid ter discussie staat dan wel onze parate kennis, interpretatie, aspiratie, participatie, attitude, besluitvorming en/of consensus.
Innovatie
Hierna moduleren we deze oriëntatie, het weerspiegelt een dynamiek waarvan ondanks alle verzamelde kennis de uitkomst moeilijk voorspelbaar is. Het idee van een ‘monetaire reset’ wordt hier benoemd als een neutraliserende attractor omwille van het zowel tijdloze als neutrale kenmerk. Aanvullend, een door sommigen gesuggereerde nieuwe ggz pleit voor derde orde veranderingen en/of co-creatie, dit in de betekenis van meervoudig complexe transformaties. Deze visualisatie kan door het navigerende zelf op verschillende manieren geïnterpreteerd worden, met, in meer of mindere mate doordacht, deze of gene respons tot gevolg. Door echter het beeld zo ruim mogelijk te maken laten we het speelveld open voor individuele appreciatie en introspectie, van onbewust naar bewust, vreedzaam van signature.
Tumult
Bovenstaand beeld herbergt twee scenario’s, enerzijds een doemscenario dat zich vertaalt naar WOIII, anderzijds een herstelscenario waarin duurzame menselijke vooruitgang centraal komt te staan. Het idee van een ‘monetaire reset’ fungeert hierin als katalysator, als een procesversneller die ook heel wat ingeburgerde overtuigingen in twijfel trekt. Zo gezien krijgt het begrip ‘herstel’ een dubieus karakter, alsof we eerst onszelf in verwarring dienen te brengen om ons in staat te stellen meer zicht te krijgen op hoe deze psychodramatische processen op verschillende niveaus werken. Hoe dan ook, een paradigmashift en/of herstel mag dan misschien wel de warm gekoesterde ambitie zijn, het is zoals praktijkervaring leert beslist geen sinecure om hier, per definitie paradigmashift, een open dialoog aan te koppelen.
Barometer
Als niet meer dan randinformatie binnen deze contextuele beschouwing waarin we allen een rol spelen, onderhavig een indicatieve ‘barometer’ met kernwoorden die wel/niet herkenning geven. Speltheoretisch links het vigerende niet-coöperatieve spel met incomplete informatie, rechts een aantal impulsen die niet zelden in volledige tegenspraak lijken te zijn. Op deze manier komen we tot een AB-perspectief, met hiertussen een ‘strijd’ waarvan we niet weten naar welke kant het dubbeltje zal vallen, goedschiks, kwaadschiks. Het beeld leent zich voor debat waarin relevante basiskennis onontbeerlijk is, gekaderd binnen het containerbegrip ‘paradigmashift’ dat strikt procesdenkend – en daarmee neutraal bekeken – van alle tijden is.
Tijdloos
Aandacht is het cognitieve proces van het gericht waarnemen van de omgeving, een vereiste om überhaupt enige helderheid in het duister te kunnen scheppen. Aandacht kan variëren in intensiteit en selectie, net zoals het kan verslappen in een toestand van slaperigheid, of als men door iets anders wordt afgeleid. Het is een van de meest onderzochte onderwerpen binnen de psychologie en de cognitieve neurowetenschappen. Lees hierin misschien ook de reden waarom we geopteerd hebben om te werken met een circulair diagram dat bestaat uit Spîral Dynamics in combinatie met het Elaboration Likelihood Model, het motto festina lente.