In wisselwerking, kaderend binnen de vreedzame aspiraties van een derde orde ggz, trachten we ook meer kenbaarheid te geven aan de Acceptance and Commitment Therapy, waarin het containerbegrip Mindfulness een prominente plaats kent. Met ACT therapie werken we aan onze psychologische flexibiliteit. Psychologische flexibiliteit betekent dat we flexibel kunnen omgaan met situaties, gedachten en gevoelens, ook als ze moeilijk of pijnlijk zijn. ACT is praktisch toepasbaar en voor iedereen toegankelijk, veelvuldig gebruikmakend van metaforen en ondanks alles, wanneer dat gepast is, een gezonde portie humor.
Metaforen
Een van de meest treffende en inspirerende metaforen is de metafoor van de ‘passagier en de bus’. Stel je voor dat je geest een bus is en jij bent de chauffeur. De bus vertegenwoordigt je leven, al je ervaringen en je acties. De passagiers in de bus zijn je gedachten, gevoelens, herinneringen en overtuigingen. De metafoor benadrukt dat gedachten en emoties niet de baas hoeven te zijn over je leven, een introspectief groei- en/of herstelproces suggererend. Deze en andere metaforen komen vaak in ludieke cartoons en/of clips die net omwille van de herkenbaarheid bijtijds ook, vooral in de zin van verhelderend, confronterend kunnen zijn.
Uniciteit
Binnen het kader van groei- en/of hersteltrajecten mag het duidelijk zijn dat we in wezen allen uniek zijn, dit betekent dat zowel naar ervaringskennis, trauma en/of interesses individuen er sterk verschillende percepties en/of overtuigingen op kunnen nahouden. In die zin kunnen we het leven beschouwen als een ontdekkingsreis voor het navigerende zelf, in meer of mindere mate bewust zoekend naar meer verbondenheid, harmonie of zingeving. De variëteit aan niches en/of percepties is echter dermate overweldigend dat het als nietige ikjes simpelweg onmogelijk wordt om alle mogelijke zienswijzen voldoende te leren kennen, noch te bevatten.
Hoop
Binnen het ACT-kader, zo leert het doorlopen van diverse workshops, trachten zorg- en hulpverleners ervaringswerkers, leek en klant, tot hun goede verbeelding te brengen. En net omdat geen pad hetzelfde is kan de uitkomst van een variëteit aan oefeningen ook tot diverse resultaten leiden. Dit is afhankelijk van zoveel factoren dat generalisaties ongepast lijken, toch kunnen we in allerhande visualisaties een gedeelde grondslag bespeuren die innerlijk hoop en meer verbondenheid kan cultiveren. Een kanttekening staat net omwille van het asynchrone verloop van dergelijke processen echter gepast, net zoals we van een glaskikker maar moeilijk kunnen verwachten de kunst van kleiduifschieten ooit volledig onder de knie te krijgen.
Horizon
Horizonversmelting is een begrip uit de hermeneutiek dat wijst op het bestaan van een eigen ervaringshorizon met betrekking tot de denkwereld van een individu. Horizonversmelting is voor een onderzoeker het vinden van raakvlakken tussen de eigen ‘horizon’ en die van de thema’s van de onderzochte, om daarmee de ander te kunnen ‘verstaan’. De versmelting houdt niet per se in dat de beide horizonten samenvallen, en kritiek is mogelijk onder de voorwaarden dat de standaarden hiertoe (1) aangetroffen worden in de wereld van het bekritiseerde standpunt en (2) als de standaarden voor kritiek voor beide partijen opgaan, of ze deze nu (h)erkennen of niet. We zijn immer onderweg, met vallen en opstaan, festina lente.