Alle wegen leiden naar Rome en het proces is de weg, stellingen die we maar al te vaak horen maar ons ook in het ongewisse kunnen laten en/of brengen over waar het dan precies over gaat. Plaats ze als thema binnen het Elaboration Likelihood Model en het wordt misschien een chaotisch kluwen dat eindeloos kan doorgaan, als een spel waarin Rome niet meer dan een mysterieuze stad wordt. Via dit ezelsbruggetje in dit bericht de positieve desintegratie theorie van psychiater Dabrowski, waarin hij een proces beschrijft dat voor ieder zelf toegankelijk is.
Bedachtzaam
De positieve desintegratie theorie is vooral een stuwende kracht in literatuur over onderwijs en hoogbegaafdheid, maar in toenemende mate wordt ook haar belang onderkend binnen de psychiatrie, hoogsensitiviteit en de rol van emotie in persoonlijke ontwikkeling. Belangrijk om melden is dat de theorie zowel als provocatief als paradoxaal gelezen kan worden, hiermee zeggend dat ‘strijd’ quasi onvermijdelijk is om meer inzicht te realiseren in hoe deze ‘strijd’ nu precies tot stand komt, van rups naar vlinder. Elk navigerend zelf doorloopt dit proces als een uniek zijnde, net zoals passages naar ervaring en/of eigenheid herkenning geven, andere niet.
Kluwen
In praktijk mag het duidelijk zijn dat deze processen niet rechtlijnig verlopen maar zich binnen een kluwen van interacties voltrekt, met vallen en opstaan, met vreugden en pijnen, succes en tegenslag, verdriet, verlies, hoop, obstakels en zoveel meer randfactoren die de kans op het realiseren van een harmonieuzer samenleving als geheel tot quasi nihil herleidt. Binnen dat kader onderscheidt Dabrowski een aantal ‘overprikkelbaarheden’, dit kan om verschillende redenen waarover de meningen niet altijd even eensgezind en/of helder zijn. Deze fenomenen ingebed binnen de verschillende niveaus maken het daarom niet makkelijker om er een goed beeld over te krijgen, het risico op misdiagnoses en wederzijds onbegrip dan ook latent.
Benchmarks
Voor wie er aandacht voor heeft mag snel duidelijk worden dat het discours rondom deze processen, net omwille van de haast ontelbare variaties, quasi oneindig kan doorgaan zonder dat een kentering gerealiseerd kan worden. Opmerkelijk is echter het fenomeen dat we in de geschiedenis veel benchmarks kunnen terugvinden die naar dit proces, op verschillende manieren en/of expressievormen, verwijzen. In die zin niets nieuws onder de zon. In het bijzonder kunnen we nog opmerken dat informatie die in voorgaande fasen misschien afwezig is en/of niet gangbaar binnen het breed publiekelijke domein, niet zegt dat deze informatie niet beschikbaar is. Het is daarom dan ook vaak niet meer dan een menselijke keuze om hier meer over te willen weten, waarbij generaliserende oriëntaties alvast kunnen helpen.
Integratie
Elaboratie verwijst naar het proces van diepere verwerking van informatie, dit lijkt eenvoudig maar kan ook betekenen dat beproefde overtuigingen en/of referentiekaders onder druk worden gezet op zo’n manier dat hevig protest jegens vanuit die beleving nieuwe informatie zich manifesteert. Met betrekking tot een katalysator zoals biflatie is ‘nieuw’ echter een relatief begrip in verhouding tot het doorlopen van individuele processen, in deze zin de positieve desintegratie theorie bekrachtigend. Lees hierin echter de hypergevoeligheid, fundamenteel onderzoek zegt echter niets over besluitvormingsprocessen die zich op heel andere niveaus voltrekken. Maar hoe dan ook, het proces is de weg, net zoals alle wegen naar Rome leiden.