Vaag en mistig, het simpele in het complexe.

We zijn ons er misschien niet altijd van bewust, maar we zitten er altijd middenin. Om meer voeling te krijgen met waarom we gekozen hebben voor het Elaboration Likelihood Model in dit bericht een aantal vingerwijzingen. In het simpele zit het complexe, aan de hand van een vereenvoudigd beeld trachten we een aantal dynamismen mee te geven die niet enkel het goede willen verklaren, maar ook de vele twisten en twijfels die we niet enkel ten individuele titel kunnen ervaren, maar ook in interactie met anderen.

Simpel

Het beeld is al even simpel dan de toelichting die het vereist, vertrekkend vanuit het idee dat A en B dezelfde persoon betreft. Gaandeweg het leven worden we geconfronteerd met heel wat obstakels van diverse pluimage, deze kunnen variëren in termen van oplosbaarheid maar generaliserend blijven het obstakels. Op die manier kan het navigerende zelf (A) aandacht hebben voor een gegeven probleem en het ook kunnen oplossen, dit wijzigt de perceptie op het probleem in die zin dat het vanuit die optiek (B) niet meer bestaat. Als dynamisme is dit kristalhelder te begrijpen, haast te banaal om er woorden aan te verspillen, simpel.  

Complex

Problemen kunnen echter ook complexer worden waardoor het simpele misschien naar de achtergrond verdreven wordt, prompt een heel ander verhaal. Echter, om niet te verzanden in voor leken haast onbegrijpelijk vakjargon verleggen we graag het accent naar de kracht van eenvoud en kleine dingen, in een misschien ijdele poging om toe te lichten waarom complexe materie ook simpel kan zijn. Het procesverloop zoals beschreven in het Elaboration Likelihood Model spreekt voor zich, wat start met aandacht en motivatie, de wil om te willen weten hoe iets in elkaar steekt, om zodoende te kunnen evolueren van A naar B.

Logica

Deze methodieken brengen ons tot niet-alledaagse termen zoals niet-monotone- en/of paraconsistente logica. De eerste logica stelt dat het toevoegen van nieuwe informatie oude overtuigingen en/of conclusies kan wijzigen, de tweede logica verwerpt tegenstrijdigheden niet. Toegepast op het vereenvoudigde model, we kunnen aanvankelijk misschien denken dat we een gegeven probleem niet opgelost krijgen, met nieuwe informatie en/of aangepaste vakbekwaamheid daarentegen misschien wel. Paraconsistent is bijgevolg de stelling dat een probleem wel EN niet bestaat, in verhouding tot het wel/niet oplossen ervan, simpel.    

Tragiek

Zonder van het simpele raketwetenschap te willen maken, doordenken over deze materie leidt al snel tot de conclusie dat veel situaties vrij eenvoudig tot ambivalentie kunnen leiden. Ambivalentie is een staat van in conflict zijnde emoties die gerelateerd zijn aan hetzelfde object, idee of persoon, wat tot onzekerheid en/of besluiteloosheid kan leiden. Of andersom, bekeken vanuit het B-perspectief, in onmacht verkeren jegens een gegeven probleem dat principieel reeds opgelost is, het vaak onbegrepen paraconsistente aspect. Proces-filosofisch in zekere zin als tragisch absurd te percipiëren, doch finaal niet meer dan logica.

Kluwen

Enkel door deze theoretische beschrijving wordt duidelijk dat het Elaboration Likelihood Model transparant weergeeft hoe deze processen in praktijk verlopen, maar ook hoe een complex kluwen kan ontstaan waarin we kunnen vastlopen. In dien verstande, de normaal wordt bepaald door de gezaghebbende waarheid, berustend op conventies die we misschien maar zelden in vraag stellen. In die zin staat onbewust tot bewust in de mate dat we bereid zijn tot introspectie, net zoals wetenschap geen waarheid claimt maar zich weg begeeft van foutieve aannames, niet onbelangrijk.

Zonderling

Over deze kwesties kunnen we eindeloos lang doorgaan, wat we in dit korte bestek hebben willen meegeven is dat ‘simpel’ vaak onderschat wordt. Het Elaboration Likelihood Model is daarom ook slechts een handvat, het geeft ons op een dieper niveau meer inzicht in hoe processen zich aan de oppervlakte manifesteren, veel vaker chaotisch dan de transparantie van het model. Hoe dan ook, welk model we ook hanteren of zouden kunnen suggereren, zonder aandacht en de bereidheid tot introspectie kunnen we niet meer te weten komen, een primaire voorwaarde. En dat maakt van gewetensvolle waarheidsvinding maar al te vaak ook een zonderlinge bezigheid, wat het resultaat ook is, simpel.